Partneři

  • An Image Slideshow
  • An Image Slideshow
Drewniane kościoły

Beskidy są masywem górskim, który zatacza łuk na terenie Republiki Czeskiej, Polski i Słowacji od Bramy Morawskiej po Przełęcz Tylicką. W Czechach są Beskidy Morawsko-Śląskie i Śląskie, na Słowacji natomiast Kusyckie, Orawskie i Beskidy Niskie, a w Polsce znamy ogółem dziewięć masywów górskich o nazwie Beskid.

Krajobraz beskidzki swoim malowniczym pięknem potrafił urzekać ludzi od niepamięci. Już w starszej epoce kamiennej, jak zdradziła nam archeologia, przebywali tu pierwsi mieszkańcy. Przychodzili w te miejsca przez całe wieki, aby zapuścić tu korzenie i stworzyć wspólnotę ludzi o charakterystycznej kulturze i obyczajach ludowych, które przez wszystkie wieki dotrwały do dnia dzisiejszego. Rozległy region Beskidów posiada wiele postaci, od głębokich lasów, stromych stoków i dzikich scenerii przyrodniczych, aż do krajobrazu miejskiego Frensztatu, Rożnowa pod Radgoszczem lub Frydlantu nad Ostrawicą.

Pierwsze historyczne wzmianki o miejscach osadniczych w Beskidach najczęściej wiążą się z budową obiektów sakralnych, kapliczek i kościołów. Pójdźmy więc zobaczyć te malownicze budowle, które przekazali nam nasi przodkowie. Obejrzyjmy ten wyjątkowy zbiór kościółków zbudowanych rękoma rzeźbiarzy i budowniczych ludowych z najbardziej dostępnego materiału budowlanego, z drewna. Drewniane kościółki w Beskidach wchodzą w skład wyjątkowego zespołu ludowych budowli sakralnych. Ten zespół drewnianych kościołów, zbudowanych w trakcie pięciu wieków, ze względu na koncentrację, różnorodność i stan zachowania poszczególnych obiektów uważany jest w Europie środkowej za unikalny.

Typologia środkowoeuropejskich kościołów drewnianych jest związana z kościołami murowanymi. Przeważa jednonawowy typ kościoła, ale wyjątkowo możemy spotkać także trójnawowy (polska Mogiła). O ile chodzi o konstrukcję drewnianych kościołów, to najstarsza była prawdopodobnie konstrukcja łątkowa. Kolejną techniką była konstrukcja słupowa z wypełnieniem z drewna i siatki. Wkrótce pojawia się już tradycyjna technika zrębowa, która przetrwała w zasadzie do dnia dzisiejszego. Kolejną znaczącą konstrukcją, która przywędrowała do regionu środkowoeuropejskiego z zachodu, było ryglowanie. Jego zasada spoczywa w konstrukcji ramowej z wypełnieniem, które jest wkładane do grubości belek. W XVI. stuleciu kościoły uzyskują na swoim obwodzie podsienie, które chroniły belki ścian kościoła przed butwieniem i równocześnie także wiernych przed niesprzyjającą pogodą. Stropy drewnianych kościołów najczęściej są płaskie, listwowe, spotkać możemy jednak też swoiste imitacje sklepień (Hervartov, Guty). Ważną konstrukcją były także więźby. Najstarszym i najprostszym typem więźby jest tzw. płatew grzebieniowa. W okresie gotyku pojawia się nowy typ więźby, mianowicie więźba jętkowa. W wieku XVI., głównie zaś XVII., jest to następnie więźba, która przetrwała aż do XIX. stulecia, tzw. stolcowa. Wieże drewnianych kościołów pojawiają się dopiero w XVI. wieku, do tego czasu ich funkcję zastępowały wolno stojące dzwonnice. Wieże nie są tworzone zrębem i posiadają więc lekką, statyczną i oszczędną konstrukcję dobrze wytrzymującą porywy wiatru. Postać architektoniczna reaguje na ówczesne style w architekturze, choć zwykle ze znacznym opóźnieniem. Przejmowane są przede wszystkim elementy, które pozwalały na dobre przeniesienie narzędziami ciesielskimi do materiału drewnianego.

W typologii portali średniowiecznych kościołów w Europie środkowej możemy spotkać prawie wszystkie typy znane z architektury murowanej (ośli grzbiet, portal dwuspadowy, baldachimowy, łamany, prostokątny) i to zwłaszcza w sąsiedniej Polsce. Wygląd zewnętrzny kościołów drewnianych jest bardzo prosty i nieskomplikowany. Nieco inna sytuacja jest we wnętrzu kościołów, które jest ich najbardziej reprezentacyjną częścią. Do dużego rozkwitu drewnianych kościołów dochodzi zwłaszcza w XVI. i głównie XVII. wieku dzięki protestantom. Najbardziej skomplikowane drewniane kościoły powstawały ręką szkolonych projektantów i pod nadzorem odpowiedniego zwierzchnictwa. Właśnie w tych kościołach w ramach drewnianej architektury pojawiają się najbardziej postępowe elementy przejęte z architektury stylowej.

Nie tylko dla drzewiarzy Beskidy są więc bajkowym rajem. Gdzie indziej takiej koncentracji drewnianych budowli z pewnością nie ma. Te drewniane budowle sakralne, kościoły, kaplice i dzwonnice są całkowicie wyjątkowymi i dziś już unikalnymi obiektami. Odwiedzenie Beskidów umożliwi każdemu na własne oczy zobaczyć te unikatowe budowle i zapoznać się ze spuścizną ludowych budowniczych, cieśli, rzeźbiarzy i malarzy, którą pozostawili oni tu kolejnym generacjom.



 
 
 
<< pierwsza < poprzednia 1 2 3 4 następna > ostatnia >>

Strona 4 z 4
© Region Beskydy, všechna práva vyhrazena
vytvořeno eABM s.r.o.
  • Čeština (Česká republika)
  • English (United Kingdom)
  • Deutsch (DE-CH-AT)
  • Polish (Poland)