Beskidy są masywem górskim, który zatacza łuk na terenie Republiki Czeskiej, Polski i Słowacji od Bramy Morawskiej po Przełęcz Tylicką. W Czechach są Beskidy Morawsko-Śląskie i Śląskie, na Słowacji natomiast Kusyckie, Orawskie i Beskidy Niskie, a w Polsce znamy ogółem dziewięć masywów górskich o nazwie Beskid.
Krajobraz beskidzki swoim malowniczym pięknem potrafił urzekać ludzi od niepamięci. Już w starszej epoce kamiennej, jak zdradziła nam archeologia, przebywali tu pierwsi mieszkańcy. Przychodzili w te miejsca przez całe wieki, aby zapuścić tu korzenie i stworzyć wspólnotę ludzi o charakterystycznej kulturze i obyczajach ludowych, które przez wszystkie wieki dotrwały do dnia dzisiejszego. Rozległy region Beskidów posiada wiele postaci, od głębokich lasów, stromych stoków i dzikich scenerii przyrodniczych, aż do krajobrazu miejskiego Frensztatu, Rożnowa pod Radgoszczem lub Frydlantu nad Ostrawicą.
Pierwsze historyczne wzmianki o miejscach osadniczych w Beskidach najczęściej wiążą się z budową obiektów sakralnych, kapliczek i kościołów. Pójdźmy więc zobaczyć te malownicze budowle, które przekazali nam nasi przodkowie. Obejrzyjmy ten wyjątkowy zbiór kościółków zbudowanych rękoma rzeźbiarzy i budowniczych ludowych z najbardziej dostępnego materiału budowlanego, z drewna. Drewniane kościółki w Beskidach wchodzą w skład wyjątkowego zespołu ludowych budowli sakralnych. Ten zespół drewnianych kościołów, zbudowanych w trakcie pięciu wieków, ze względu na koncentrację, różnorodność i stan zachowania poszczególnych obiektów uważany jest w Europie środkowej za unikalny.
Typologia środkowoeuropejskich kościołów drewnianych jest związana z kościołami murowanymi. Przeważa jednonawowy typ kościoła, ale wyjątkowo możemy spotkać także trójnawowy (polska Mogiła). O ile chodzi o konstrukcję drewnianych kościołów, to najstarsza była prawdopodobnie konstrukcja łątkowa. Kolejną techniką była konstrukcja słupowa z wypełnieniem z drewna i siatki. Wkrótce pojawia się już tradycyjna technika zrębowa, która przetrwała w zasadzie do dnia dzisiejszego. Kolejną znaczącą konstrukcją, która przywędrowała do regionu środkowoeuropejskiego z zachodu, było ryglowanie. Jego zasada spoczywa w konstrukcji ramowej z wypełnieniem, które jest wkładane do grubości belek. W XVI. stuleciu kościoły uzyskują na swoim obwodzie podsienie, które chroniły belki ścian kościoła przed butwieniem i równocześnie także wiernych przed niesprzyjającą pogodą. Stropy drewnianych kościołów najczęściej są płaskie, listwowe, spotkać możemy jednak też swoiste imitacje sklepień (Hervartov, Guty). Ważną konstrukcją były także więźby. Najstarszym i najprostszym typem więźby jest tzw. płatew grzebieniowa. W okresie gotyku pojawia się nowy typ więźby, mianowicie więźba jętkowa. W wieku XVI., głównie zaś XVII., jest to następnie więźba, która przetrwała aż do XIX. stulecia, tzw. stolcowa. Wieże drewnianych kościołów pojawiają się dopiero w XVI. wieku, do tego czasu ich funkcję zastępowały wolno stojące dzwonnice. Wieże nie są tworzone zrębem i posiadają więc lekką, statyczną i oszczędną konstrukcję dobrze wytrzymującą porywy wiatru. Postać architektoniczna reaguje na ówczesne style w architekturze, choć zwykle ze znacznym opóźnieniem. Przejmowane są przede wszystkim elementy, które pozwalały na dobre przeniesienie narzędziami ciesielskimi do materiału drewnianego.
W typologii portali średniowiecznych kościołów w Europie środkowej możemy spotkać prawie wszystkie typy znane z architektury murowanej (ośli grzbiet, portal dwuspadowy, baldachimowy, łamany, prostokątny) i to zwłaszcza w sąsiedniej Polsce. Wygląd zewnętrzny kościołów drewnianych jest bardzo prosty i nieskomplikowany. Nieco inna sytuacja jest we wnętrzu kościołów, które jest ich najbardziej reprezentacyjną częścią. Do dużego rozkwitu drewnianych kościołów dochodzi zwłaszcza w XVI. i głównie XVII. wieku dzięki protestantom. Najbardziej skomplikowane drewniane kościoły powstawały ręką szkolonych projektantów i pod nadzorem odpowiedniego zwierzchnictwa. Właśnie w tych kościołach w ramach drewnianej architektury pojawiają się najbardziej postępowe elementy przejęte z architektury stylowej.
Nie tylko dla drzewiarzy Beskidy są więc bajkowym rajem. Gdzie indziej takiej koncentracji drewnianych budowli z pewnością nie ma. Te drewniane budowle sakralne, kościoły, kaplice i dzwonnice są całkowicie wyjątkowymi i dziś już unikalnymi obiektami. Odwiedzenie Beskidów umożliwi każdemu na własne oczy zobaczyć te unikatowe budowle i zapoznać się ze spuścizną ludowych budowniczych, cieśli, rzeźbiarzy i malarzy, którą pozostawili oni tu kolejnym generacjom.
|
49°58?21,6?,19°06?26,4??
Lokalizacja Góra
Historia Obecny kościół zbudowany prawdopodobnie w II połowie XVI wieku; w latach 1580-1628 w rękach protestantów; w 1596 roku właściciel Góry, Grygier Blauck zobligował swego stryja Antoniego, by przeznaczył 100 talarów na remont kościoła. Kościół rozbudowany został w XX w. (przesunięcie wieży na zachód i wydłużenie nawy); kościół zrębowy, wieża szkieletowa; prezbiterium 3-bocznie zamknięte; nawa prostokątna; od północy nowa, murowana zakrystia oszalowana deskami; w prezbiterium strop płaski, w nawie sufit z fasetą; krzyż ołtarzowy (XVIII w.); dwa krucyfiksy (XIX w.).Prezbiterium i nawa otoczone sobotami, oszalowanymi deskami do połowy wysokości. Wzmiankowane były 2 dzwony, w tym jeden z inskrypcją łacińską.
Kontakt Adres: Topolowa 37, 43-227 Góra
Telefon: (032) 211-71-71 |
Lokalizacja: Rakovec (Řepiště)
Historia Jedną z najmłodszych drewnianych budowli sakralnych w Regionie Beskidy jest kaplica św. Agnieszki w Rakovcu ? dzielnicy gminy Řepiště. Zbudowana została w 1990 r. na cześć kanonizacja wtedy błogosławionej Agnieszki Czeskiej.
Budowę zainicjował, sfinansował i sam wykonał tutejszy mieszkaniec p. Volný. Prosta budowla ludowa dokumentuje w ten sposób siłę przekonania osobistego i nawiązuje historią swojego powstania do innych obiektów kaplic i krzyży, albo figur z dawniejszych czasów, kiedy taka postawa mieszkańców była o wiele częstsza. Obecnie koło kaplicy św. Agnieszki w gminie Řepiště jest zainstalowane stylowe, leśne, drewniane miejsce odpoczynku służące zarówno pieszym, jak i rowerzystom. Znajduje się tu także drewniany słup z obrazem P. Marii, który dotwarza to miejsce na mały kompleks pielgrzymkowy. W otoczeniu ciszy leśnej przyrody oferuje więc przyjemną, a nawet medytacyjną atmosferę. |
Historia W roku 1893 została zbudowana przez budowniczego Emila Christopha w kompleksie Beskidzkiego Centrum Rehabilitacyjnego drewniana kapliczka poświęcona Najświętszej Pannie Marii, która podobno tu objawiła się nieopodal studzienki a jej woda pomagała uzdrawiać. W ostatnich latach ubiegłego stulecia kaplica została zrekonstruowana i w roku 2002 został w niej zainstalowany nowy dzwon Ryszard o wadze 46 kg.
Kontakt: 558 684 009 (administrator duchowny).
Msze: bywają w poniedziałki co dwa tygodnie.
Dojazd: drogą nr 483 ok. 8 km z Frýdlantu nad Ostravicą w kierunku Čeladná, Kunčice pod Ondřejníkem. |
Lokalizacja: Kozlovice
Historia Kapliczka św. Floriana ? obrońcy obiektu przed ogniem, która znajduje się na dolnym końcu gminy na prawym brzegu rzeczki Ondřejnice, została zbudowana w kompleksie Na Młynie i została uroczyście wyświęcona w maju 2005 r. przez biskupa ostrawsko-opawskiego F. V. Lobkowicza. Budowa została zainspirowana zrębową dzwonnicą, która jest umieszczona w Wołoskim Muzeum w Przyrodzie w Rožnovie pod Radhošťem.
Kontakt: Publicznie dostępne
Dojazd: ok.10 km z Frýdlantu nad Ostravicą kierunek Metylovice, Lhotka, Jarošov. |
Lokalizacja: Kavalčanky (Bílá)
Historia V pobliżu części gminy Bílá - Kavalčanky w latach 90. dwudziestego wieku została odnowiona dekoratywna, rzeźbiona, drewniana kapliczka z figurą Panny Marie w prawie naturalnej wielkości. Kapliczka została poświęcona Marii z Lourdes, która jest tu w kolorach niebieskim i białym dobrze schowana i stale okryta wielobarwnymi kwiatami sztucznymi i żywymi.
Kontakt: Publicznie dostępne
Dojazd: autobusem z Frýdlantu nad Ostravicą, samochodem drogą nr 484. |
Historia Do zbudowanych wcześniej drewnianych budowli sakralnych w Bílej dołączyła w niedawnym czasie kolejna.
W centrum gminy, w kompleksie zameczku myśliwskiego, od roku 2008 znajduje się nowa kaplica drewniana zbudowana przez Zarząd Leśny Ostravice. Za całkowicie logiczny wybór patrona kaplicy w związku z tym można uważać poświęcenie św. Hubertowi ? obrońcy myśliwych.
Kontakt: Publicznie dostępne
Dojazd: Drogą nr 56 w kierunku Ostravice, Staré Hamry, Horní Bečva. |
49° 41? 01.73? 18° 21? 11.19?
Historia Późnorenesansowy kościół św. Josta w obecnym parku miejskim im. Komenskiego polecił wybudować z największym prawdopodobieństwem Jan Bruntálský, siostrzeniec hrabiego Bartłomieja Bruntálskiego z Vrbna w roku 1612. Nowy ołtarz główny został zbudowany w r. 1666 i poświęcony w roku 1673 ku czci i chwale św. Josta. W pierwszej połowie XVIII stulecia została dobudowana zakrystia, natomiast w roku 1791 drewniana dzwonnica. Pierwotnie był to kościół wotywny, który wkrótce stał się cmentarnym. Na jego niewielkim cmentarzu byli grzebani zwłaszcza mieszkańcy frydeckiego przedmieścia i Starego Miasta. Kiedy za władzy Józefa II wydano rozporządzenie, że w centrum miasta z powodów higienicznych nie wolno umieszczać cmentarzy, zlikwidowano cmentarz koło kościoła parafialnego św. Jana Chrzciciela i pochówki mieszkańców miasta całkowicie przeniesiono na cmentarz koło kościółka św. Josta. Obecnie na miejscu cmentarza jest park. Kościółek ma prosty, renesansowy wygląd. Prostokątna budowla z filarami przyporowymi po obwodzie jest zakończona półkolistym prezbiterium z małą, kołową zakrystią za nim. Drewniana wieżyczka z dzwonkami podobnie jak cały dach jako celá jest kryta gontem.
Kontakt: Dostępne okazyjnie
Dojazd: komunikacja miejska Frýdek-Místek.
GPS: N 49° 41' 01.73" E 18° 21' 11.19" |
49°47?11.54? 18°31?43.17?
Lokalizacja: Albrechtice
Historia O kościele parafialnym św. Piotra i Pawła w Albrechticach pierwszą wzmiankę znajdziemy w zapisach biskupstwa wrocławskiego z roku 1447. W tym czasie kościół był w rękach protestantów, którym w roku 1654 został odebrany i przekazany z powrotem katolikom. Z drugiej połowy XVII wieku zachowało się kilka protokołów wizytacyjnych, z których wynika, że kościół w tym czasie był poświęcony św. Archaniołowi Michałowi. Z tego okresu pochodzą również informacje o wyposażeniu i stosunkach a majątkowych kościoła. Wszystkie doniesienia zgadzają się w tym, że częste powodzie na pobliskiej Stonawce poważnie uszkadzały budynek kościoła. W połowie XVIII stulecia kościół był zniszczony do tego stopnia, że musiał być zburzony i w roku zastąpiony nową budowlą. Nazwisko budowniczego kościoła nie jest znane, mógł nim jednak być mistrz ciesielki Józef Głombek, który w roku 1766 zbudował bardzo podobny kościół w Stonawie.
Chodzi o jednonawową budowlę drewnianą z kamienną podmurówką o planie prostokątnym z częściowo wysuniętą czworokątną wieżą we frontonie zakończoną cebulastą kopułą. Posiada dwuspadzisty dach z małą wieżyczką. O prostym wnętrzu kościoła, stosunkowo ubogim na detale, świadczy spis wyposażenia z roku 1808.
Kontakt: Zwiedzanie można uzgodnić w Urzędzie Gminnym pod nrem tel.: +420 596 428 448
Dojazd: z kierunku od Zapory Cierlickiej ok. 300 m w lewo od głównej drogi. Oprócz połączeń autobusowych z Karviny i Havířova Albrechtice są dostępne też pociągiem ? linia Ostrava Svinov ? Czeski Cieszyn.
GPS: 49°47'11.54"N 18°31'43.17"E |
49°44?11.03?,18°19?7.49?
Lokalizacja Řepiště
Historia Opinie o założeniu kościoła rzepiszczskiego są odmienne w różnych źródłach. Podawany jest rok 1484 lub 1485. Rzepiszczski kościół był pierwotnie kościołem parafialnym. Od roku 1652 należał do protestantów (luteranów), którym w 1654 r. został on odebrany i podporządkowany parafii w Šenovie. Jeszcze w 1688 r. kościół był poświęcony św. Mikołajowi, był cały z drewna, strop i podłoga z desek. Ze strony zewnętrznej kościoła była galeria, kryte podsienie zwane ?sobotą? (podobnie jak w kościele w Sedliště, gdzie zostało dochowane do dnia dzisiejszego). W 1785 r. kościół został odebrany parafii šenovskiej i został przydzielony do nowej parafii vratimovskiej. Zgodnie z ustnym przekazem kościół między latami 1867 i 1891 doznał dużych zmian, i to zarówno w wyniku zmian wnętrza, jak i częściowej przebudowy. Kolejne przeróbki zostały dokonane w latach 1931 ? 1932 (wieża), oraz w r. 1950. Ostatnie zmiany dotyczyły wnętrza kościoła (nowe tynki, malowanie, nowe ławki) i odbyły się w latach 1995 ? 1996. Kościół jest drewniany na ceglanej i kamiennej podmurówce. Dach, obie wieże ? główna i mała sygnaturka, oraz ściany boczne od strony zewnętrznej są kryte gontem. Smukła sygnaturka została zbudowana dopiero w 1865 roku. Jej cebula jest wysoka, obita gontem i podparta sześcioma słupkami, które są obite blachą. Posiada ona metalowy grot z kulą i jednoramiennym krzyżem. Kościół posiada tylko jedną nawę z ołtarzem głównym na wschód. W wieży są dwa żelazne dzwony, które w 1918 r. zostały za wieszone w miejscu dwu pierwotnych dzwonów zabranych na cele wojenne.
Msza Msza w każdą niedzielę o godz. 10:45 oraz w święta kościelne. Zwiedzanie można uzgodnić w urzędzie parafialnym.
Kontakt Rzymskokatolicki Urząd Parafialny, tel. +420 596 732 155, +420 602 726 432.
Dojazd Gmina leży na drodze II klasy nr 477 łączącej Ostrawę z Frýdkiem-Místkiem.
GPS: 49°44'11.03"N, 18°19'7.49"E |
49°32?7.16?,18°18?10.14?
Lokalizacja Kunčice pod Ondřejníkem
Historia Podkarpacki drewniany kościółek poświęcony św. Prokopowi i Barbarze pierwotnie stał w gminie Hliniance na Rusi Zakarpackiej. Powstał na przełomie XVII i XVIII wieku i w rejestrach gminy Hliniance jest wzmianka z roku 1735 o jego remoncie. Na Rusi Zakarpackiej pierwotnie należał on do Kościoła greckokatolickiego.
Do Kunčic pod Ondřejníkiem został przewieziony dzięki dyrektorowi Spółki Górniczej i Hutniczej w Ostrawie inż. Šebeli. Polecił on jego rozebranie, załadowanie na kilka wagonów i przewiezienie do Kunčic. Po niezbędnej naprawie niektórych części kościółek został ponownie postawiony. Zrekonstruowana została także wcześniej zniszczona wieża kościelna. W 1931 roku kościółek został następnie poświęcony św. Prokopowi i Barbarze, patronom górników. W 1963 roku wokół kościółka został założony i otwarty urnowy gaj. Ponieważ kościół jest zbudowany z belek dębowych, w trakcie lat 80. XX. wieku okazał się w awaryjnym stanie. Pierwotnie bowiem brakowało mu podmurówki, a także drewniana podłoga dosłużyła. Z dużymi trudnościami zdobyto odpowiednie drewno, wysuszono je, przycięto i dzięki pomysłowości miejscowych rzemieślników i ofiarności ludzi kościółek został podniesiony, wyposażony w podmurówkę i dolne zbutwiałe belki wymienione, natomiast przed 15 laty został odnowiony dach.
Kontakt Kunčice pod Ondřejníkem, 739 12 +420 556 850 380 (parafia)
Dojazd Kościół znajduje się w północnej części gminy Kunčice pod Ondřejníkem na prawym brzegu rzeczki Tichávki, ok. 1 km od stacji kolejowej w kierunku z Kunčic pod Ondřejníkem do Čeladnej.
GPS: 49°32'7.16"N, 18°18'10.14"E |
|
<< pierwsza < poprzednia 1 2 3 4 następna > ostatnia >>
|
Strona 2 z 4 |